شبیه‌سازی سطح آب زیرزمینی آبخوان دشت اراک با استفاده از مدل MODFLOW و شبکه عصبی مصنوعی مبتنی بر روش دسته‌بندی گروهی داده‌ها (GMDH)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی عمران، واحد تفت، دانشگاه آزاد اسلامی، تفت، ایران.

2 گروه مهندسی آب، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

هدف: هدف این مطالعه شبیه‌سازی نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت اراک با استفاده از مدل MODFLOW و شبکه عصبی GMDH استفاده شد.
 
 روش پژوهش: در این تحقیق ابتدا مدل ناپایدار MODFLOW برای یک دوره هشت‌ساله (فروردین 1385 الی اسفند 1393)با گام زمانی ماهانه واسنجی گردید. سپس این مدل برای یک دوره دو ساله (فروردین 1393 الی اسفند 1395) صحت سنجی شد. در این حالت مقدار شاخص های R2، NSE و RMSE برای مدل ناپایدار به ترتیب 9081/0، 7390/0 و 9226/0  بودند درحالی‌که مقدار این شاخص ها برای مرحله صحت سنجی به ترتیب 6783/0، 8948/0، و 9721/0  بودند. در گام بعدی از مدل GMDH  برای شبیه‌سازی نوسانات سطح آب زیرزمینی  استفاده شد. در این حالت از 80 درصد داده ها برای اموزش مدل GMDH و از  20 درصد داده‌های  باقیمانده برای تست مدل GMDH استفاده شد. مقدار شاخص؜های R2، NSE و RMSE برای مرحله اموزش شبکه به ترتیب برابر 9319/0، 9192/0 و 2285/0  و برای مرحله تست نیز برابر9817/0، 9865/0 و 2542/0 محاسبه شدند.
 
 یافته‌ها: بر اساس نتایج این مطالعه با وجود اینکه هر دو مدل از کارایی مناسبی برای شبیه‌سازی نوسانات سطح آب زیرزمین برخوردار هستند؛ اما نوسانات سطح آب زیرزمینی با استفاده از  GMDH نسبت به مدل  MODFLOW نوسانات سطح آب زیرزمینی را بادقت بیشتری می؜تواند شبیه‌سازی شدند. اما با استفاده از مدل NODFLOW راحت‌تر می‌توان تجزیه‌وتحلیل‌های هیدروژئولوژیکی انجام داد.
 
 نتیجه‌گیری: زمانی که هدف از مدل‌سازی صرفاً شبیه‌سازی سطح آب زیرزمینی است مدل GMDH مناسب‌تر است اما رمانی که هدف اصلی از شبیه‌سازی بررسی شرایط هیدروژئولوژیکی است مدل MODFLOW مناسب‌تر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات