بررسی تغییرات مکانی فرونشست دشت دامغان و پیش‌بینی آن با استفاده مدل شبکه عصبی مصنوعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری منابع آب، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاد تهران مرکزی، تهران، ایران.

2 استاد گروه آب و محیط‌زیست، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

3 استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاد تهران مرکزی، تهران، ایران.

چکیده

فرونشست زمین در اثر بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و درنتیجه کاهش تراز سطح آب زیرزمینی در بسیاری از مناطق جهان از جمله ایران به‌ عنوان یک خطر جدی آبخوان‌های دشت‌ها را مورد تهدید جدی قرار داده است. در این تحقیق با توجه به اهمیت مساله، فرونشست زمین در آبخوان دشت دامغان واقع در استان سمنان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. بدین منظور، مقدار فرونشست بصورت میدانی در محل پیزومترها اندازه‌گیری گردید و سپس تغییرات مکانی آن با استفاده از روش‌های مرسوم مانند روش درون‌یابی کریجینگ، کو کریجینگ، درون‌یابی وزنی معکوس فاصله(IDW) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین از مدل شبکه عصبی مصنوعی برای برآورد و درون‌یابی مقدار فرونشست مورد استفاده قرار گرفت. مقایسه بین برآورد مقادیر فرونشست با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی در مقایسه با روش درون‌یابی کوکریجینگ و IDW نشان می‌دهد، که مدل شبکه عصبی مصنوعی با ضریب تبیین721/0 و هچنین مقدار خطای RMSE برابر با 017/0 متر ، در مرحله صحت سنجی توانسته است عملکرد بهتری در مقایسه با روش‌های کوکریجینگ و IDW با مقدار خطای RMSE برابر با 031/0 و 037/0 متر داشته باشد. استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی مقدار خطای RMSE را در مقایسه با دو روش کوکریجینگ و IDW به ترتیب 3/46 و 4/54 درصد کاهش داده است. لذا مدل شبکه عصبی مصنوعی می‌تواند با دقت مناسبی به‌عنوان روش جایگزین به‌جای روش‌های مرسوم درون‌یابی یادشده برای بررسی تغییرات مکانی فرونشست زمین مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات