برآورد و بررسی تداخل حریمی چاه های بهره برداری جهت شناسایی مناطق آسیب پذیر آبخوان (مطالعه موردی: آبخوان سنجابی کرمانشاه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری آبیاری و زهکشی، کارشناس شرکت آب منطقه ای کرمانشاه، دفتر مطالعات پایه منابع آب، کرمانشاه، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی معدن، کارشناس شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه، معاونت حفاظت و بهره‌برداری، کرمانشاه، ایران.

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد الکترونیک، کارشناس اداره کل فنی و حرفه‌ای استان کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

4 دانش آموخته کارشناسی عمران آب زیرزمینی، کارشناس شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه، دفتر مطالعات پایه منابع آب، کرمانشاه، ایران.

چکیده

در شرایط اقلیمی کشور، با توجه به حجم عظیم برداشت از منابع آب زیرزمینی توسط چاه‌ها و نیز با در نظر گرفتن تعداد چاه‌هایی خصوصاً در سنوات اخیر حفر گردیده، محاسبه حریم به منظور اعمال مدیریت صحیح بر حفظ و بهره‌برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا یکی از مسائل که دست اندرکاران حفاظت از آب‌های زیرزمینی را به خود مشغول کرده، تراکم و نزدیکی چاه‌های بهره برداری از یک سو و اضافه برداشت توسط بهره‌برداران از سوی دیگر می‌باشد. از این رو؛ در این تحقیق، در ابتدا تابع چاه حل ریاضی گردیده و شعاع تأثیر هر یک از چاه‌ها در دو حالت اعمال دبی اصلاحی (بر اساس سطح زیر کشت) و دبی پروندهای (دبی پروانه بهره‌برداری) بدست آمد. سپس نقشه شعاع تأثیر کل چاه‌های محدوده ترسیم و سپس نواحی دارای تداخل حریمی مشخص و ترسیم گردید. بر اساس نتایج بدست آمده متوسط دبی آبکشی کل چاه‌های بهره‌برداری در حالت دبی اصلاحی و پرونده‌ای به ترتیب 37/18 و 14/11 l/s محاسبه گردید که نتیجه این تفاوت دبی آبکشی در اختلاف کل مساحت تداخل حریمی به میران 30 درصد (6/116 کیلومتر مربع) بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد در خوشبینانه‌ترین حالت، قریب 20% از کل مساحت آبخوان دارای تداخل حریمی می‌باشد. این مسئله باعث میشود هنگام بهره برداری همزمان از چاههای همجوار، مخروطهای شدید افت ایجاد شده و آبخوان تحت استرسهای غیرمعمول قرارگیرد که در طولانی مدت موجب ایجاد افت دائمی و ماندگار در آبخوان و در بلند مدت منتج به فرونشت زمین گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات